Overblog
Suivre ce blog Administration + Créer mon blog
25 septembre 2019 3 25 /09 /septembre /2019 10:55

Ɖoŋga nɛ Nɛmɛ pɛkɛ ɖomaa. Papaza palɩ ɖama kpem. Pʋwɛ kaɖɛ se ɛyʋ ɛtɩlɩ-wɛ. 
Paaweyi ɛnaɣ Doŋa lɛ ɛmaɣzʋʋ se Nɛmɛ lɛ, ɛnaɣ ɖɔɖɔ Nɛmɛ lɛ ɛmaɣ se Dɔŋa lɛ.
Ɖomaa mpa po-ɖoo nɛ pɔ-kɔnaa yeke sɩmna-wɛ ɖeu. Mpa peɖeke papɩzʋna pɔyɔdɩ 
se anɩ yo nɛ anɩ yɔ. Ɛlɛ pɩpɩsɩɣ yɔ, Doŋga nɛ Nɛmɛ pɛwɛ palaki ñɔsɩ ndɩ ndɩ, pʋyɔyɔ 
pɩtɩtasɩ kɩlʋ kaɖɛ sɛ patɩlɩ ɖoma mpa. Doŋa ñɔsɩ ɖaɣlaa nɛ Nɛmɛ wɛ toɖo, sɩtɩdaɣlɩ.

Partager cet article
Repost0
20 novembre 2018 2 20 /11 /novembre /2018 18:41

Paɣtʋ kɩfatʋ natʋyʋ lɩ-nɛ Fransɩɩ ɛjaɖɛ taa, tɩkaɣ kɔnaʋ kala-a kedeŋa kpeekpe sukuli piyaa ñzɩ sɩkɔŋ Fransɩɩ lɔŋ kpɛlɛkʋ  yɔ. Paɣtʋ ŋdʋ lɛ se pɩkpaɣʋ nɛ ceewayɩ sukuli pɩsɩʋ yɔ, mpa pɔkɔŋ sukuli labʋ Fransɩɩ yɔ, pɛhɛyʋ lidiye kpem, sukuli lidiye kɩfaɖɛ ŋɖɩ ɖɩñʋ kɩlɩ kɩpɩŋɖɛ-ñʋ ɛzɩ tɔm hiu mbɩyɔ. Pʋtɔbʋ se yee ɖoo paahɛyaɣ mɩnɩʋ yɔ, lɛlɛyɔ pʋpɔzʋʋ se pɛhɛyɩ kutoku. Fransɩɩ minisi wa ñʋtʋ lɩza ɛwɩlɩ se pakpazɩ lidiye mpɩyɔ se pɩɩsa nɛ sukuli wɩlɩʋ nɛ lɔŋsɩŋɖɛ powobɩnɩ ɛsɩndaa, tɛkɛyɩsɩ labʋ wɛ kɛlɛʋ nɛ pɩsa nɛ sukuli piyaa hɩu ɖɩcaɣyɛ nɛ ɖɩhɛnɩyɛ Fransɩɩ ɛjaɖɛ taa peeɖe. Ɩmaɣzʋʋ suwe? Laɣzʋʋ mpʋ pɩhaɣ nɩmɔw nɛ  ɖɛtɛ Africa piyaa wolo pala sukuli peeɖe yawe?

 

 

Partager cet article
Repost0
2 février 2018 5 02 /02 /février /2018 18:44

 

Apɩzʋʋ eheyi-m mpʋ pɩlaba nɛ caŋzi ɖɔŋ ɛzɩ ɛ-naŋkpanzɩ wʋʋ yɔ?

Ɖoo lɔŋ taa pɩɩwɛ mbʋ, tɛtɛ woŋdu kpeekpe kɛwɛ lakʋ taa nɛ paaweyi lɛ ɛkɛwɛ kpekpeka nɛ paaweyi ɖɔɖɔ lɛ, eɖɔŋɔ nɛ kpekpeka-a ɛ-naŋkpaŋzɩ yɔ. Kɩyakʋ nakʋyʋ lɛ, Ɛsɔ caapiyu ya-wɛ se Ɛcaɣ Ɛha-wɛ mpʋ mpʋ pɔsɔɔlaa yɔ. Paaweyi ɛkedɩ mpʋ ɛsɔlaa se pa-hayɩ yɔ.  Ɛlɛ Ɛsɔ heyi-wɛ ɖɔɖɔ se mpu ɛhaɣ-wɛ yɔ pʋwɛnɩ pɩ-tɛɛ kɩmɩyɛ, pɩwɩlɩɣ size paha-ŋ tɛtaa ɖoŋ kɔyɔ, paahaɣ-ŋ ɛsɔtaa ɖoŋ ɖɔɖɔ. Pɩtalɩnɩ caŋzɩ lɛ, eheyi Ɛsɔ se ɛha-ɩ ɛtɔnʋʋ lɩm laɣzʋʋ. Peɖe Ɛsɔ heya-ɩ se yee maɖʋ-ŋ tɔnʋʋ lɩm laɣzʋ kɔyɔ, pʋwɛ se mamʋ ño-ɖoŋ pɩtɛkɛ mpu, ŋmɛlʋ nɛ ŋkʋ laala payɩ. Canzɩ kaasɔlɩ ɛ-tɔnʋʋ lɩm laɣzʋʋ paa, peɖe etisi. Peɖe ɖɔdɔ pɩlɩna nɛ canzɩ tɩtasɩ wɛwʋʋ ɖɔŋ nɛ ɛɖɔŋ sɩ pʋwʋ-ɩ yɛ.

Partager cet article
Repost0
2 février 2018 5 02 /02 /février /2018 17:56

 

Man-canaa nɛ monɖoonaa, lɛlɛyɔ lɛ, mancaɣ manpazɩ kabɩyɛ wɩliɣ ɛntɛrnɛt yɔ. Mpa pɔsɔlɩ se pɛkpɛlɛkɩ ɛzɩma paɣmaɣ nɛ pakalʋ kabiyɛ lɛ, peheyi-m. Kabɩyɛ tɔm mawʋʋ, tɩkalʋʋ, tiwelesiɣ nɛ tiyɔɔdʋʋ pɛwɛ leleng siŋŋ. Pɩyɔyɔ lɛ, manɖaŋɩ-mɩ se ɛya-m nɛ mɛnkpɛlɛkɩ-mɩ. 

Partager cet article
Repost0
14 juin 2017 3 14 /06 /juin /2017 01:54

Kabɩyɛ tɔm wɛ pʋwokɩnɩ ɛsɩndaa pazɩ pazɩ. Sɔnɔ lɛ, mancaɣ mawɩlɩ-mɩ kabɩyɛ tɔm kpowu. Mpʋ paɣyaɣ na fransɩ taa size dictionnaire kabɩyɛ. Lɛlɛyɔ paaweyi lɛ ɛpɩzʋ nɛ ɛcɔna kpowi ŋkʋ kɩ-taa nɛ pɩwazɩ-ɩ.
Weyi ɛñɩnʋ tɔm kpowu nkʋ lɛ, ɛwolo    http://kabiye.webonary.org/    yɔ.

Partager cet article
Repost0
28 novembre 2016 1 28 /11 /novembre /2016 23:10

 

Piyaa mʋ kɩjɔŋ, sɩ-taa wɛ leleŋ

 

 

 

Pɩkazɩ alɩwatʋ pazɩ yem se ɖɩwɛ kazandʋ taa yem tɔɖɩɩɩ, kɔzɩkɔzɩ piyaa. Kɛjɛlaɣ kazandʋ ntʋ pɔtɔkɩ yɔ ntʋ lɛ kisimasɩ.

Ɛzɩ piyaa lɛɛsɩ yɔ, Kpacaa sɔɔlɩ kisimasɩ siŋŋ mpʋ pʋyɔɔ yɔ ɛɖaŋʋʋ kʋjɔŋ: E-ɖoo haɣyɩ-ɩ, ɛ-caa hayɩ ɖɔɖɔ kʋjɔu.

Kazandʋ yɔɔ ɖɔɖɔ pɛñɛyʋʋ piyaa wondu kɩfatʋ, payabɩ-sɩ natangbalaa kɩfana ɖɔɖɔ.

Kisimasɩ kɛ kazandʋ sʋsɔtʋ. Kpɩtaɣʋ kʋyʋmʋ wayɩ lɛ pɔtɔkɩ pɩnaɣ kɩfalaɣ kasandʋ lɛ.

TƆM KPƐLƐKƲƲ

kazʋʋ: rester; pɩkaza-m lidiye pazɩ yem
Tɔɔwʋ; (manger) mais ici fêter
sɔɔlʋʋ: aimer
daŋʋ: attendre; Ɖaŋɩ-m mala mɔnkɔɔ ɖɩɖɛ
hawʋʋ: donner; Ha-m ñɛ-cɛɛcɛ mowolo kɩyakʋ mɔnkɔ.
ñɛyʋʋ: coudre;
yabʋ: acheter.

TƆM MAWƲ

Il reste...2, 3, 4 jours: pɩkazɩ ou pɩsaɣ kɩyakɩŋ naalɛ, naatozo, nanza
Surtout: kɔzɩkɔzɩ ou pɩkɩlɩnɩ. Surtout toi: kɔzɩkɔzɩ ña yaa pɩkɩlɩnɩ ña.
Ɛzɩ....yɔ: comme, à l'exemple de. Ɛzɩ pamaɣʋ Bibili taa: comme il est écrit dans la Bible;
ɛzɩ ma yɔ: à mon exemple, comme moi.

 

 

Partager cet article
Repost0
23 septembre 2015 3 23 /09 /septembre /2015 10:54
Kosoŋa ɛlɛzɩ seya, pɛlɛzɩɣ-kɛ pɛɖɩyɛ

Sʋsaa yɔdɩ tɔm sɩŋŋ. Eyʋ wezuu caɣʋ taa, ɛ-nɛ ɛyaa laala pɔɖdɔŋ. Ɖɔm mpʋ pɩtaa lɛ, pɩpɩzʋ pɩlaa size nɔɔyʋ caɣ ɛwɩlɩ se ɛnʋ sɩmɩnɩ lɔŋ. Ye pɩlabɩ mbʋ yɔ, pʋwɛ size ɖɩlɛzɩ ɖɔɖɔ taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩɖʋna pʋtʋ ɛnʋ yɔ. Pɔtɔŋʋ se kosoŋa lɛzʋʋ seya yɔ, pɩpɩzʋ pɩkɛnɩ kosoŋa ɖɔɖɔ. Paa anɩ ɛtɛm wɩɖɩɩ naɣʋ ɛzɩma pɔɖɔnʋ tɛtɛ wondu lakʋ taa yɔ, pɩkɩlɩnɩ kosoŋa. Nka lɛ, keseʋ tem, nɛ npɩza nhiɣ kosoŋa nɛ nkʋ-kɛ lɛ, peɖee paɣnaɣ se ntalɩ abalʋ. Ɛlɛ etuye wɛ mbiyɔ, ɖɩta nɩɣʋ wɛ ndɩ ndɩ paa weyi ɛjɔlɔ.

Partager cet article
Repost0
21 juillet 2015 2 21 /07 /juillet /2015 18:56

Mbuwa nakɛyɛ kɛwɛnɩ mpʋ. Kɩyakʋ nakʋyʋ lɛ kɔbɔzʋʋ kɔ-ɖoyo se: Mama, ɛbɛ laba nɛ ña-nʋʋ taa mɔɔ wɛ mpʋ?

Partager cet article
Repost0
21 octobre 2013 1 21 /10 /octobre /2013 12:07

Beaucoup de personnes manifestent depuis l'intérêt soit d'apprendre le kabiyè ou d'apprendre à le lire et l'écrire. Certains livres ont été écrits sur la grammaire, le vocabulaire ou autres aspects même si ceux-ci ne sont pas si répandus.

Nous avons pris contact avec l'auteur David Roberts qui a travaillé longtemps sur la langue kabiyè. Il nous a donné des références pour les livres de kabiyè, que je voulaient vous présenter ici. En général, ceux-ci se trouvent au Togo dans des lieux précis.

Voici en gros les livres que vous pouvez acheter, je pense qu'ils ne sont pas très chers.

MAS (1995). Nakaa tɛ : Kɔɔnaɣ takayaɣ (At Naka's house : kabiyè primer, part 1. Chez Naka : syllabaire kabiyè, 1e volume). Kara: Commission régionale de langue kabiyè et SIL.
MAS (1984). Nakaa nɛ Kpacaa : takayaɣ kɩkɛlaɣ (Naka and Kpacha : kabiye primer, part 2. Naka et Kpatcha : syllabaire kabiyè, 2e livre). Kara: Commission régionale de langue kabiyè du ministère de la santé publique, des affaires sociales et de la condition féminine avec le concours de la SIL.
AFASA (1996). ABC kabɩyɛ tɔm masɩ. (Abcédaire en langue kabiyè. Kabiye ABC booklet). Kara: Association des femmes pour l'alphabétisation, la santé et les activités génératrices de revenus.
AFASA (1999). Kabɩyɛ maʋ paɣtʋ. (Règles orthographiques du kabiyè. Kabiye orthography rules). Kara: Association des femmes pour l'alphabétisation, la santé et les activités génératrices de revenus.

Partager cet article
Repost0
26 décembre 2011 1 26 /12 /décembre /2011 12:50

Bonjour à tous,

 

Je vous présente ici un document qui va vous permettre d'apprendre efficacement à parler kabiyè. C'est le document réalisé par l'Agence Peace corps en kabiyè.

Ce document est disponible à l'adresse suivante: 

 
Ce document joint à  celui que j'ai réalisé sur l'alphabet va vous aider énormément:
 

Bon courage à tous,  Haɖʋ ɛɛkʋyʋ kpɛɖɛ

Partager cet article
Repost0